Ο ΙΩΑΝΝΗΣ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΣ ΚΑΙ ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ
|
|
Η ΒΑΣΙΛΕΙΑ ΤΟΥ ΟΘΩΝΑ - Ο ΙΩΑΝΝΗΣ ΚΩΛΕΤΤΗΣ
|
Η ΒΑΣΙΛΕΙΑ ΤΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ Α΄ - Ο ΧΑΡΙΛΑΟΣ ΤΡΙΚΟΥΠΗΣ
|
|
Η ΚΡΙΣΗ ΣΤΑ ΒΑΛΚΑΝΙΑ
|
|
AΠΟ ΤΟΝ ΕΛΛΗΝΟΤΟΥΡΚΙΚΟ ΠΟΛΕΜΟ ΤΟΥ 1897 ΣΤΟΝ ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟ ΑΓΩΝΑ
Τον Μάρτιο του 1905 ξέσπασε στο χωριό θέρισο της Κρήτης ένοπλη εξέγερση , με επικεφαλής τον Ελευθέριο Βενιζέλο και κύριο αίτημα την ένωση του νησιού με την Ελλάδα . Τελικά η ένωση της Κρήτης με το Ελληνικό κράτος δεν πραγματοποιήθηκε , καθώς η εξέγερση τερματίστηκε μετά από διαπραγματεύσεις .Τρία χρόνια αργότερα οι Κρητικοί επαναστάτησαν ξανά κηρύσσοντας την ένωση τους με την Ελλάδα . Δε βρήκαν όμως ανταπόκριση από την ελληνική κυβέρνηση , επειδή φοβήθηκε την επανάληψη των γεγονότων του 1897 .
|
|
Στη Μακεδονία η κατάσταση ήταν πιο δύσκολη . Μετά το συνέδριο του Βερολίνου η αναμέτρηση ανάμεσα σε Έλληνες και Βούλγαρους εντάθηκε . Οι Βούλγαροι προσπάθησαν να τρομοκρατήσουν τον ελληνικό πληθυσμό , εκφοβίζοντας κυρίως τους δασκάλους και τους παπάδες στέλνοντας στρατιωτικά σώματα , τους κομιτατζήδες . Οι Έλληνες αντιστάθηκαν σθεναρά με τη βοήθεια και της Ελλάδας . Πολλοί αξιωματικοί του ελληνικού στρατού όπως ο Παύλος Μελάς , Κωνσταντίνος Μαζαράκης και ο Τέλλος Άγρας καθώς και οπλαρχηγοί από πολλές περιοχές , όπως ο Γεώργιος Τσόντος από την Κρήτη , ο Παναγιώτης Παπατζανετέας από τη Μάνη έφθασαν στη Μακεδονία και σχημάτισαν αντάρτικες ομάδες .
Τη δράση αυτών των ομάδων συντόνιζαν ο πρόξενος στη Θεσσαλονίκη Λάμπρος Κορομηλάς , ο υποπρόξενος στο Μοναστήρι Ίων Δραγούμης και ο Μητροπολίτης Καστοριάς Γερμανός Καραβαγγέλης .
Ο θάνατος του Παύλου Μελά σε σύγκρουση με τον τουρκικό στρατό έκανε την ελληνική κυβέρνηση να εγκαταλείψει τους δισταγμούς της και να γίνει πιο ενεργητική στη διεκδίκηση της Μακεδονίας .
Τα χρόνια που ακολούθησαν υπήρξε ένα κίνημα στην Οθωμανική αυτοκρατορία ενάντια στο Σουλτάνο , το κίνημα των Νεότουρκων . Οι Έλληνες όπως και οι Βούλγαροι πεπεισμένοι από από τις διακηρύξεις τους για παραχώρηση δικαιωμάτων κατέθεσαν τα όπλα
Ο αγώνας όμως για τη διεκδίκηση της Μακεδονίας Θα συνεχιζόταν κατά τους Βαλκανικούς Πολέμους .
|
|
|
|
|
ΤΟ ΚΙΝΗΜΑ ΣΤΟ ΓΟΥΔΙ ΚΑΙ Η ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ
Στις 14 Αυγούστου 1909 στηνπεριοχή Γουδί της Αθήνας αξιωματικοί του ελληνικού στρατού , στρατιώτες και πολλοί πολίτες απογοητευμένοι από τα πολλά προβλήματα , κήρυξαν επανάσταση .
Ζητούσαν την κατάργηση της βασιλείας ή την αντικατάσταση του βασιλιά , δημοκρατικότερο Σύνταγμα και αλλαγές στο στρατό . Έτσι με το κίνημα στο Γουδί η κυβέρνηση αναγκάστηκε να παραιτηθεί . Τότε οι αξιωματικοί κάλεσαν από την Κρήτη τον Ελευθέριο Βενιζέλο ως εκπρόσωπό τους .
Ο Βενιζέλος είχε σπουδάσει νομικά και ήταν έμπειρος πολιτικός καθώς είχε διατελέσει βουλευτής και υπουργός στην αυτόνομη Κρήτη . Επίσης ήταν επικεφαλής των Κρητικών στην επανάσταση του 1905 στη Θέρισο .
Όταν έφτασε στην Αθήνα είχε δύο βασικές προτεραιότητες : να εκσυγχρονίσει τη χώρα και να εργαστεί για την ένωση των αλύτρωτων περιοχών .
Στις εκλογές του 1910 ήταν ο θριαμβευτής με το κόμμα των Φιλελευθέρων και ξεκίνησε με μεγάλο ζήλο κι επιμονή το έργο του. Αναθεώρησε το Σύνταγμα με στόχο τη δημιουργία ενός κράτους πιο δίκαιου για τον πολίτη . Ψήφισε διατάγματα που προέβλεπαν την υποχρεωτική και δωρεάν φοίτηση στο Δημοτικό σχολείο .
Φρόντισε για την ανασυγκρότηση του στρατού , καλώντας Γάλλους κι Άγγλους στρατιωτικούς σαν εκπαιδευτές . Αντιμετώπισε τα εργατικά ζητήματα με την ίδρυση συναιτερισμών , την καθιέρωση αργιών και τη θέσπιση ωραρίου εργασίας . Αντιμετώπισε το αγροτικό ζήτημα που προκαλούσε η εκμετάλευση των κολίγων ( φτωχών κι άκληρων αγροτών ) από τούς γαιοκτήμονες ( τσιφλικάδες ) .
|
|
|
|
ΟΙ ΒΑΛΚΑΝΙΚΟΙ ΠΟΛΕΜΟΙ
Τον Οκτώβριο του 1912 η Ελλάδα , η Σερβία , η Βουλγαρία και το Μαυροβούνιο συμμάχησαν και κήρυξαν τον πόλεμο στην Τουρκία διεκδικώντας εδάφη . Ο πόλεμος αυτός ονομάστηκε Α΄Βαλκανικός πόλεμος
Ο ελληνικός στρατός είχε φροντίσει έγκαιρα για την οργάνωση , τον εξοπλισμό και την εκπαίδευσή του . Μάλιστα ενισχύθηκε με εθελοντές από αλύτρωτες περιοχές αλλά και πολλούς φιλέλληνες .
Με γρήγορες και συντονισμένες κινήσεις τα ελληνικά στρατεύματα απελευθερώνουν την Ελασσόνα και τη Δεσκάτη και στη συνέχει απελευθερώνουν την Κοζάνη .
Βασικός στόχος όμως ήταν η απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης . Ο στρατός έπρεπε να κινηθεί γρήγορα για να προλάβει τους Βούλγαρους που εποφθαλμιούσαν κι αυτοί την πόλη . Η απελευθέρωσή της κρίθηκε στη μάχη των Γιαννιτσών ( 19 - 20 Oκτωβρίου ) . Το βράδυ της 26ης Οκτωβρίου ο ελληνικός στρατός μπήκε θριαμβευτής στη Θεσσαλονίκη και έγινε δεκτός με μεγάλο ενθουσισμό από τους κατοίκους .
Στην Ήπειρο απελευθερώθηκαν τα Ιωάννινα και ο στρατός προχώρησε προς την Βόρεια Ήπειρο .
Στη θάλασσα κυριαρχούσε ο στόλος με επικεφαλής το ναύαρχο Κουντουριώτη και εμπόδιζε τη μεταφορά ενισχύσεων και εφοδίων στον τουρκικό στρατό . Ταυτόχρονα κατάφερε νε ελευθερώσει πολλά από τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου .
Η παράδοση της Θεσσαλονίκης από το Χασάν Ταχσίν Πασά στον ελληνικό στρατό
Το Μάιο του 1913 ο Α΄Βαλκανικός πόλεμος τερματίστηκε με τη ήττα της Τουρκίας και την υπογραφή της συνθήκης του Λονδίνου , ύστερα από τη μεσολάβηση των μεγάλων δυνάμεων . Όλες οι χώρες κέρδισαν εδάφη και η Κρήτη ενσωματώθηκε στην Ελλάδα .
Όμως η Βουλγαρία δεν έμεινε ικανοποιημένη από τα εδάφη που της παραχωρήθηκαν και κήρυξε τον πόλεμο στους πρώην συμμάχους της Έλλάδα και Σερβία θέλοντας να τους αποσπάσει εδάφη .
Ο ελληνικός στρατός κέρδισε σημαντικές νίκες και κατέλαβε την υπόλοιπη Κεντρική καθώς και την Ανατολική Μακεδονία . Ο Β΄βαλκανικός πόλεμος έληξε το καλοκαίρι ντου ίδιου χρόνου με ήττα της Βουλγαρίας .
Η συνθήκη του Βουκουρεστίου καθόρισε τα ελληνοβουλγαρικά σύνορα . Η Ανατολική Μακεδονία δόθηκε στην Ελλάδα και η Δυτική Θρακη στη Βουλγαρία
Έτσι μετά από δύο Βαλκανικούς πολέμους το ελληνικό κράτος διπλασίασε τα εδάφη και τον πληθυσμό του .
|
|
|
|
|
Η ΕΛΛΑΔΑ ΣΤΟΝ Α΄ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΠΟΛΕΜΟ
Στις αρχές του 20ου αιώνα έγινε πολύ έντονος ο ανταγωνισμός ανάμεσα στις μεγάλες δυνάμεις . Τα οικονομικά τους συμφέροντα τις έφεραν αντιμέτωπες . Από το ένα μέρος η Γερμανία και από το άλλο η Γαλλία και η Αγγλία . Ο έλεγχος του διεθνούς εμπορίου και η κυριαρχία στα Βαλκάνια ήταν δύο από τις αιτίες που οδήγησαν στον Α΄Παγκόσμιο Πόλεμο το καλοκαίρι του 1917 . Σύμμαχοι της Γερμανίας ήταν η Αυστροουγγαρία και αρχικά η Ιταλία . Στο αντίπαλο στρατόπεδο τις δυνάμεις της Αντάντ ( Εγκάρδια Συννενόηση ) ήταν η Αγγλία , η Γαλλία , η Ρωσία και στη διάρκεια του πολέμου η Ιταλία που και από το 1917 οι ΗΠΑ .
Στα Βαλκάνια η Τουρκία και η Βουλγαρία πήγαν στο πλευρό της Γερμανίας ενώ η Σερβία , το Μαυροβούνιο και η Ρουμανία με τις δυνάμεις της Αντάντ .
Στην Ελλάδα η κατάσταση ήταν δύσκολη , γιατί υπήρχαν δύο διαφορετικές απόψεις . Ο πρωθυπουργός Βενιζέλος υποστήριζε τους συμμάχους της Αντάντ και ο βασιλιάς Κωνσταντίνος εκτιμούσε πως η χώρα έπρεπε να μείνει ουδέτερη , στάση η οποία ευνοούσε τις Κεντρικές Δυνάμεις .
Έτσι η κυβέρνηση του Βενιζέλου παραιτήθηκε και υπήρξε διχασμός . Η περίοδος εκείνη ονομάστηκε Εθνικός Διχασμός .
Το φθινόπωρο του 1975 οι σύμμαχοι της Αντάντ αποβιβάστηκαν στη Θεσσαλονίκη και το Μάιο του 1916 οι Γερμανοί και Βούλγαροι εισέβαλαν στην Ανατολική Μακεδονία . Τότε πολιτικοί από το κόμμα των Φιλελευθέρων , απογοητευμένοι αξιωματικοί και στρατιώτες επαναστάτησαν και στη Θεσσαλονίκη πήρε την εξουσία η Επιτροπή Εθνικής Άμυνας που ήταν πιστή στο Βενιζέλο . Μετά από τις πιέσεις των Άγγλων και των Γάλλων ο βασιλιάς εκθρονίστηκε και εγκατέλειψε τη χώρα . Έτσι το 1917 η Ελλάδα μπήκε επίσημα στο στρατόπεδο της Αντάντ .
Στις μάχες που ακολούθησαν ο ελληνικός στρατός με τους συμμάχους νίκησαν τις Κεντρικές δυνάμεις και τους έδιωξαν από τη Μακεδονία .
Η Γερμανία αναγκάστηκε να παραχωρήσει εδάφη και να πληρώσει σημαντικές αποζημιώσεις . Η Ελλάδα είχε κι εκείνη σημαντικά οφέλη . Με τη συνθήκη των Σερβών το 1920 κατοχύρωσε τα νησιά του Αιγαίου ( εκτός τα Δωδεκάνησα ) , τη Δυτική και την Ανατολική Θράκη ( εκτός από την Κωνσταντινούπολη ) και την περιοχή της Σμύρνης .
|
|
|
|
Η ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΗ ΕΚΣΤΡΑΤΕΙΑ ΚΑΙ Η ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ
Με τη συνθήκη των Σερβών το 1920 η Ελλάδα πήρε την Ανατολική και τη Δυτική Θράκη καθώς και την περιοχή της Σμύρνης . Στις 2 Μαϊου 1919 Ο ελληνικός στρατός αποβιβάστηκε στο λιμάνι της Σμύρνης αναλαμβάνοντας τη διοίκηση για πέντε χρόνια .
Οι Τούρκοι αντέδρασαν και έκαναν επιθέσεις κυρίως στηνΠέργαμο και το Αϊδίνι . Ο στρατός για να προστατεύσει τους Έλληνες και να αποκρούσει τους Τούρκους αποφασίστηκε να προχωρήσει πέρα από τα εδάφη που είχαν παραχωρηθεί στην Ελλάδα . Το σχέδιο προέβλεπε να δημιουργηθεί αμυντική γραμμά στις περιοχές Εσκί Σεχίρ και Αφιόν Καραχισάρ . Αυτό δημιούργησε πρόβλημα στην τροφοδοσία του στρατού , γιατί η απόσταση από το λιμάνι της Σμύρνης ήταν 300 χιλιόμετρα και οι προμήθειες ήταν δύσκολο να φτάσουν στο στρατό .
Ο Μουσταφά Κεμάλ αξιωματικός του στρατού οδήγησε τους Τούρκους σε εμφύλιο αμφισβιτώντας την εξουσία του Σουλτάνου , ενώ ταυτόχρονα είχε επαφές με Ιταλούς και Γάλλους που τον προμήθευαν με όπλα και πυρομαχικά . Οι σύμμαχοι της Ελλάδας στον Α Παγκόσμιο Πόλεμο την εγκατέλειψαν και στήριξαν τους Τούρκους .
Ο ελληνικός στρατός συνέχισε την πορεία του προς την ενδοχώρα αναγκάζοντας τους Τούρκους να υποχωρήσουν . Η πορεία συνεχίστηκε μέχρι τον Σαγγάριο ποταμό . Οι στρατιώτες ήταν ταλαιπωρημένοι και εξαντλημένοι από τις συνεχείς μάχες και το στράτευμα αναγκάστηκε να υποχωρήσει στη γραμμή Εσκί Σεχίρ - Αφιόν Καραχισάρ .
Τον Αύγουστο του 1922 οι Τούρκοι εξαπέλησαν μεγάλη επίθεση στον εξαντλημένο ελληνικό στρατό που δεν άντεξε και άρχισε να υποχωρεί προς την πόλη της Σμύρνης . Ακολουθούσαν οι Έλληνες που ζούσαν στις περιοχές αυτές για να γλιτώσουν την εκδίκηση των Τούρκων .
Στα τέλη του Αυγούστου οι Τούρκοι μπαίνουν στη Σμύρνη και ο ελληνισμός βιώνει ίσως την πιο οδυνηρή καταστροφή στην ιστορία του . Τα κτίρια πυρπολούνται οι άνθρωποι σφάζονται χωρίς εξαιρέσεις και ο Μητροπολίτης Χρυσόστομος παραδόθηκε στο εξαγριωμένο πλήθος των Τούρκων βρίσκοντας μαρτυρικό θάνατο . Οι Έλληνες προσπαθούσαν να μπουν στα πλοία που βρίσκονταν στο λιμάνι για να σωθούν .Αυτό ήταν το τέλος της παρουσίας των Ελλήνων στην περιοχή μετά από 4.000 χρόνια περίπου .
|
|
|
|
|
|
Ο ΜΕΣΟΠΟΛΕΜΟΣ
Μετά τη Μικρασιατική καταστροφή υπογράφτηκε από την Ελλάδα και την Τουρκία η συνθήκη της Λωζάννης το 1923 , η οποία προέβλεπε την επιστροφή της Ανατολικής Θράκης , της Ίμβρου , της Τενέδου και της περιοχής της Σμύρνης στην Τουρκία . Επίσης αποφασίστηκε η ανταλλαγή πληθυσμών . Οι Έλληνες που ζούσαν στην Τουρκία εκτός αυτών που κατοικούσαν στην Κωνσταντινούπολη , την Ίμβρο και την Τένεδο υποχρεώθηκαν να εγκαταλείψουν τις εστίες τους και να έρθουν στην Ελλάδα . Το ίδιο έγινε και με τους Τούρκους που ζούσαν στην Ελλάδα εκτός των μουσουλμάνων κατοίκων της Δυτικής Θράκης .
Η ανταλλαγή των πληθυσμών
Οι συνθήκες που επικρατούσαν στην Ελλάδα ήταν άσχημες . Η ήττα και η Μικρασιατική καταστροφή δίχασε το λαό και τους πολιτικούς. Περισσότεροι από 1.000.0000 πρόσφυγες είχαν φτάσει στην Ελλάδα για να σωθούν από τη μανία των Τούρκών αλλά και με την αναγκαστική ανταλλαγή πληθυσμών . Σε αυτούς προστέθηκαν και 100.000 περίπου πρόσφυγες από τη Σοβιετική Ένωση και τη Βουλγαρία . Όλους αυτούς τους ανθρώπους το κράτος έπρεπε να τους περιθάλψει και να φροντίσει για τη στέγασή τους .
Το Ελληνικό κράτος δημιούργησε προσωρινούς καταυλισμούς και στη συνέχεια οικισμούς κυρίως στη Μακεδονία και τη Δυτική Θράκη όπου εγκαταστάθηκαν όλοι αυτοί οι άνθρωποι .
Η πολιτική κατάσταση ήταν ασταθής . Τα πολιτικά κόμματα εναλλάσσονταν στην εξουσία και συχνά γίνονταν πραξικοπήματα από τους στρατιωτικούς .
Στην Ιταλία πήρε την εξουσία το φασιστικό κόμμα και στη Γερμανία το ναζιστικό .
Ο Ιωάννης Μεταξάς που ήταν πρωθυπουργός διέλυσε τη Βουλή κι επέβαλε δικτατορία το 1936 . Κυνήγησε τους πολιτικούς του αντιπάλους και προσπάθησε να πάρει με το μέρος του αγρότες κι εργάτες με διάφορα κοινωνικά μέτρα δίχως όμως να το καταφέρει .
Ο Μεταξάς γρήγορα αντιλήφθηκε ότι ερχόταν πόλεμος , γι’ αυτό φρόντισε να προετοιμάσει κατάλληλα το κράτος και τον στρατό . Ακολούθησε φιλική πολιτική με τη Βρετανία , ενώ επικαλούνταν ουδετερότητα .
|
|
ΤΟ ΑΛΒΑΝΙΚΟ ΕΠΟΣ
Η ήττα της Γερμανίας στον Α΄Παγκόσμιο πόλεμο της κόστισε σημαντικές εδαφικές παραχωρήσεις και οικονομικές αποζημιώσεις .
Στην Ιταλία το 1922 παίρνει την εξουσία το φασιστικό κόμμα του Μπενίτο Μουσολίνι και στην Γερμανία το 1933 το ναζιστικό κόμμα του Αδόλφου Χίτλερ .
Το 1936 οι δύο χώρες συμμαχούν σχηματίζοντας τον άξονα Ρώμης - Βερολίνου σκορπίζοντας τα γκρίζα σύννεφα του πολέμου πάνω από την Ευρώπη .
Το 1936 ο Χίτλερ αναγκάζει την Αυστρία να ενωθεί με τη Γερμανία και τον επόμενο χρόνο εισέβαλε στην Τσεχοσλοβακία . Ο Μουσολίνι εισβάλλει και καταλαμβάνει την Αλβανία .
Ο Μεταξάς είχε προετοιμάει την Ελλάδα για τον επερχόμενο πόλεμο διπλασιάζοντας τις δαπάνες για το στρατό και καταστρώνοντας σχέδια μάχης .
Ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος ξέσπασε το 1939 με την εισβολή της Γερμανίας στην Πολωνία για την ασφάλεια της οποίας είχε εγγυηθεί η Αγγλία . Τότε Αγγλία και Γαλλία ακολουθούμενες από πολλές άλλες χώρες κήρυξαν πόλεμο στις δυνάμεις του άξονα . Μαζί τους συμμάχησε η Ρωσία και αργότερα οι ΗΠΑ . Το μέρος του άξονα πήρε η Ιαπωνία .
Η Ελλάδα μπήκε στον πόλεμο το 1940 . Προηγουμένως είχαν υπάρξει πολλές προκλήσεις από τους Ιταλούς . Σημαντικότερη ήταν ο τορπιλισμός του καταδρομικού Έλλη στο λιμάνι της Τήνου ανήμερα της Παναγίας στις 15 Αυγούστου του 1940.
Τα χαράματα της 28ης Οκτωβρίου ο Ιταλός πρέσβης Γκράτσι πήγε στο σπίτι του πρωθυπουργού Μεταξά και απαίτησε την παράδοση της Ελλάδας . Το ιστορικό ΟΧΙ του Μεταξά σήμανε την είσοδο της Ελλάδας στον πόλεμο .
Τα ιταλικά στρατεύματα εισέβαλαν στην Ήπειρο με ισχυρές δυνάμεις αλπινιστών και πυροβολικού . Σύντομα ο ελληνικός στρατός κατάφερε να τους απωθήσει κι άρχισε να κυνηγά τους Ιταλούς μέσα στο αλβανικό έδαφος .
Οι καιρικές συνθήκες , το δύσβατο της Πίνδου και οι δυσκολίες στον ανεφοδιασμό ανάγκασαν το στρατό να σταματήσει την καταδίωξη . Οι απώλειες ήταν μεγάλες κυρίως από τα κρυοπαγήματα που προκαλούσαν στους στρατιώτες ο πάγος και το δριμύ ψύχος .
Το περήφανο ΟΧΙ των Ελλήνων ανάγκασε την Ιταλική στρατιωτική μηχανή να υποστεί μια ταπεινωτική ήττα .
|
|
|
|
|
|